Urząd Miasta Częstochowy

Rzeka Warta

Dane podstawowe:

Długość: 808 km
Długość cieku na terenie miasta Częstochowy 15,35 km – koryto uregulowane
Wysokość w rejonie źródeł 410 m npm.
Powierzchnia dorzecza 53.709,7 km 2

Rzeka Warta jest prawostronnym dopływem rzeki Odry uchodzącym do niej poniżej miasta Gorzów Wlkp. Źródła rzeki znajdują się w Kromołowie (obecnie dzielnica miasta Zawiercie) na wysokość 410 m npm.

Do niedawna rzeka z dopływami na terenie miasta Częstochowy była wykorzystywana jako naturalny odbiornik ścieków przemysłowych zakładów włókienniczych: “Ceba”, “Elanex”, “Warta”, “Wełnopol” oraz Fabryki Papieru i innych zakładów położonych w jej pobliżu.

Na stany wody w Warcie zdecydowany wpływ ma zbiornik retencyjny “Poraj” wybudowany dla potrzeb Huty “Częstochowa”.

Budowle wodne na terenie miasta:

• stopień wodny powyżej jazu “Bugaj”,
• jaz w węźle wodnym “Bugaj” na Warcie,
• jaz przy dawnych Zakładach Papierniczych”,
• stopień wodny na Mirowie.

Nazwa rzeki ma kilka prawdopodobnych wyjaśnień:

• “wartka” – o szybkim nurcie,
• “warta” – stanowić wartość, być czymś cennym (była zarybiona, można było się nad nią osiedlać, spławiać drewno itp.),
• “warta” – strzec, pilnować, czuwać nad czymś – (była na wielu odcinkach naturalną granicą).

Kanał Warty Kucelinka

Dane podstawowe:

Długość 6,87 km
Wysokość w rejonie wlotu 248,0 m npm.
Wysokość przy ujściu 243,5 m npm
Koryto uregulowane

Kanał Kucelinka jest kanałem ulgi i prawą odnogą rzeki Warty biorąc swój początek w węźle wodnym w dzielnicy Bugaj. Istniejący tu system dwóch jazów rozdziela wody Warty na Kucelinkę i Wartę. Kanał ten został wybudowany w okresie wojennym w latach 1941 –43 i zmodernizowany na początku lat pięćdziesiątych w czasie budowy ujęć wody dla Huty “Częstochowa”.

Rzeka Stradomka

Długość rzeki 19,5 km
Długość na terenie miasta 9,18 km
Powierzchnia zlewni 256,8 km2

Rzeka Stradomka jest lewostronnym dopływem Warty uchodzącym do niej na terenie miasta Częstochowy w okolicy skrzyżowania ul. Krakowskiej z DK1.

Źródła rzeki znajdują się na terenie zalesionego Garbu Herbskiego w okolicach wsi Puszczew. W mieście Blachownia na rzece istnieje zbiornik wodny o pow. ok. 20 ha, który oddziałowuje na wyrównanie przepływów, zwłaszcza po krótkotrwałych wezbraniach.

Najważniejsze dopływy Stradomki to: Potok Aleksandria, Gorzelanka.

Na terenie miasta rzeka na całej długości jest uregulowana.

Rzeka Konopka

Długość rzeki 18,3 km
Długość na terenie miasta 8,41 km
Powierzchnia zlewni: 113,5 km2

Rzeka Konopka jest prawostronnym dopływem rzeki Stradomki uchodzącym do niej na terenie miasta Częstochowy w okolicach ulicy Mieszka Starego.

Źródła Konopki znajdują się na terenach zalesionych wsi Korzonek gm. Konopiska.

W Konopiskach powyżej drogi Konopiska – Rększowice na rzece istnieje zbiornik wodny o pow. ok. 5 ha wykorzystywany przez wędkarzy i dla celów rekreacyjnych.

Najważniejsze dopływy Konopki: Liskonopka, Sobuczyna.

Na terenie miasta rzeka jest uregulowana.

Rzeka Sobuczyna

Długość rzeki 6,5 km
Długość na terenie miasta 3,19 km
Powierzchnia zlewni: 13,5 km 2

Rzeka Sobuczyna jest prawostronnym dopływem rzeki Konopki uchodzącym do niej na terenie miasta Częstochowy w okolicach ulicy Malowniczej.

Rzeka uregulowana tylko na odcinku ujściowym.

Rzeka Gorzelanka

Długość rzeki 8,5 km
Długość na terenie miasta 2,42 km
Powierzchnia zlewni: 25 km 2

Rzeka Gorzelanka jest lewostronnym dopływem rzeki Stradomki uchodzącym do niej na terenie miasta Częstochowy poniżej ulicy Małej Warszawskiej w dzielnicy Gnaszyn Dolny.

Rzeka ma źródła w pobliżu miejscowości Kalej gm. Wręczyca Wlk. na wysokości ok. 270 m npm.

Na całej długości rzeka nieuregulowana.

Potok od Brzezin

Długość rzeki 4,7 km
Długość na terenie miasta 2,97 km
Powierzchnia zlewni: 20 km 2

Potok od Brzezin jest prawostronnym dopływem rzeki Konopki uchodzącym do niej na terenie miasta Częstochowy poniżej ulicy Poselskiej w dzielnicy Bór Wypalanki.

Źródła cieku znajdują się na terenie gm. Poczesna w okolicy miejscowości Huta Stara.

Rzeka Szarlejka (Białka)

Długość rzeki 8,3 km
Długość na terenie miasta 3,19 km
Powierzchnia zlewni: 29,5 km 2
Rzeka Szarlejka jest prawostronnym dopływem rzeki Kocinki uchodzącym do niej poza terenem miasta Częstochowy.

Źródła znajdują się w miejscowości Szarlejka na terenie gm. Wręczyca Wlk. na wysokości ok. 270 m npm. Na terenie miasta Częstochowy wpada powyżej ul. św. Rocha w dzielnicy Grabówka, zaś opuszcza teren miasta w dzielnicy Żabieniec.

Na całym odcinku rzeka jest nieuregulowana, pozostaje w stanie naturalnym.

Źródło danych:

Inwentaryzacja cieków wodnych na terenie miasta Częstochowy.

Opracowanie: Śląski Zarząd Melioracji w Katowicach – Oddział w Częstochowie, grudzień 1997 r.

Opracowała: Urszula Gospodarek UM Wydz. Edukacji i Sportu na podstawie materiałów Wydz. Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa UM